SCHILDKLIER & VOEDING
heb ik het aan mijn schildklier
Je bent moe. Het liefst zou je in bed liggen en slapen. Je lijf voelt stijf en stram en bewegen doet zeer. Je stemming is gedeprimeerd of wisselt snel. Je voelt je opgejaagd en slaapt slecht. Je gaat zoeken op internet en vraagt je op een gegeven moment af: Kan het mijn schildklier zijn? Schildklier-aandoeningen worden vaak over het hoofd gezien. Wanneer is het verstandig de huisarts te vragen je te laten testen?
De schildklier: een klein orgaan met grote gevolgen als het niet goed functioneert. Veel mensen kennen de belangrijkste hormonen van de schildklier wel: TSH, T4 en T3. De schildklier regelt echt van alles, zoals:
- Een constante, optimale temperatuur;
- De energieaanmaak op celniveau en daarmee op ons fysieke, mentale en emotionele welbevinden;
- De pompkracht van ons hart;
- Enzymen die de snelheid en effectiviteit van onder andere spijsvertering regelen;
- De ontwikkeling van de foetus of baby;
- De groeisnelheid van kinderen.
​
​
Het blijft vreemd dat er veel mensen zijn die zich herkennen in de kenmerken die duiden op een onder-functie van de schildklier (hypothyreoïdie), terwijl ze niet de diagnose ‘trage schildklier’ krijgen. Dit heeft, in elk geval, met de volgende factoren te maken:
Een schildklierprobleem kan gemakkelijk het gevolg zijn van allerlei andere hormonale klachten, zoals uitputting van de bijnieren door langdurige stress, insulineresistentie, oestrogeendominantie, een testosterontekort of een niet ontdekt jodiumtekort.
Ook bij chronische ontstekingen zie je vaak dat de schildklier een trage werking gaat krijgen. Alleen door de oorzaak te achterhalen en deze te behandelen, kun je de schildklier weer activeren. Dat veel vrouwen net na de bevalling of aan het begin van de overgang schildklierklachten krijgen, doet al vermoeden dat schildklierverstoringen te maken hebben met het hele hormonenorkest.
ONBEGREPEN SCHILDKLIERKLACHTEN
​
MEEST VOORKOMENDE KLACHTEN
Bekijk de (meest voorkomende) klachten van een te trage schildklier (hypothyreoïdie) of van een te snelle schildklier (hyperthyreoïdie).
Naast de klachten zijn er ook risicofactoren die de kans op een schildklieraandoening beïnvloeden.
​
TE TRAAG WERKENDE SCHILDKLIER
​
Als de schildklier te weinig hormoon aanmaakt, heet dat hypothyreoïdie; in de volksmond ook wel langzame, vertraagde, trage of langzaam werkende schildklier genoemd. Hypothyreoïdie kan tijdelijk zijn, maar meestal is het blijvend. In Nederland wordt de aandoening meestal veroorzaakt door antistoffen. De ziekte kan ook ontstaan door de behandeling van een andere (schildklier)aandoening, bijvoorbeeld met radioactief jodium. Soms is hypothyreoïdie aangeboren.
​
TE SNEL WERKENDE SCHILDKLIER
​
Bij hyperthyreoïdie maakt de schildklier te veel schildklierhormoon. Vaak wordt het een snelle of snel werkende schildklier genoemd. Soms is de hyperthyreoïdie tijdelijk. De schildklier gaat daarna weer normaal werken. Het komt ook voor dat hij daarna te weinig hormoon maakt (hypothyreoïdie). Soms ontstaat hyperthyreoïdie door overmatig gebruik van jodium (o.a. kelp).
Heb ik het aan mijn schildklier
Je bent moe. Het liefst zou je in bed liggen en slapen. Je lijf voelt stijf en stram en bewegen doet zeer. Je stemming is gedeprimeerd of wisselt snel. Je voelt je opgejaagd en slaapt slecht. Je gaat zoeken op internet en vraagt je op een gegeven moment af: Kan het mijn schildklier zijn? Schildklier-aandoeningen worden vaak over het hoofd gezien. Wanneer is het verstandig de huisarts te vragen je te laten testen?
De schildklier: een klein orgaan met grote gevolgen als het niet goed functioneert. Veel mensen kennen de belangrijkste hormonen van de schildklier wel: TSH, T4 en T3. De schildklier regelt echt van alles, zoals:
- Een constante, optimale temperatuur;
- De energieaanmaak op celniveau en daarmee op ons fysieke, mentale en emotionele welbevinden;
- De pompkracht van ons hart;
- Enzymen die de snelheid en effectiviteit van onder andere spijsvertering regelen;
- De ontwikkeling van de foetus of baby;
- De groeisnelheid van kinderen.
​
ONBEGREPEN SCHILDKLIER KLACHTEN
​
Het blijft vreemd dat er veel mensen zijn die zich herkennen in de kenmerken die duiden op een onder-functie van de schildklier (hypothyreoïdie), terwijl ze niet de diagnose ‘trage schildklier’ krijgen. Dit heeft, in elk geval, met de volgende factoren te maken:
Een schildklierprobleem kan gemakkelijk het gevolg zijn van allerlei andere hormonale klachten, zoals uitputting van de bijnieren door langdurige stress, insulineresistentie, oestrogeendominantie, een testosterontekort of een niet ontdekt jodiumtekort.
Ook bij chronische ontstekingen zie je vaak dat de schildklier een trage werking gaat krijgen. Alleen door de oorzaak te achterhalen en deze te behandelen, kun je de schildklier weer activeren. Dat veel vrouwen net na de bevalling of aan het begin van de overgang schildklierklachten krijgen, doet al vermoeden dat schildklierverstoringen te maken hebben met het hele hormonenorkest.
De meest voorkomende klachten en symptomen van een te traag werkende schildklier (hypothyreoïdie) zijn:
Lichamelijk
Vermoeidheid
Kouwelijkheid
Droge, koude, bleekgele huid
Traagheid in denken en handelen
Langzame spraak
Geheugenverlies (concentratiestoornissen)
Psychische klachten zoals depressiviteit en apathie
Myxoedeem (verdikte huid waarin je geen 'putjes' kan drukken, bijv. rond de ogen en op de onderbenen)
Spierzwakte
Spierpijn en stijfheid, met name in armen, benen en heupen
Gewrichtspijn
Carpale tunnelsyndroom: tintelingen in de handen
Hartklachten
Bros en uitvallend haar
Breekbare, brosse nagels
Wenkbrauwuitval
Gewichtstoename
Kortademigheid (oppervlakkige ademhaling), benauwdheid
Hese, krakende stem
Verstopping
Doofheid
Tinnitus (oorsuizen)
Oogklachten (Graves oftalmopathie bij (ca. 3%) ziekte van Hashimoto)
Heftige menstruaties
Psychosociale klachten
Emotionele labiliteit
Concentratie- en geheugenverlies
Nervositeit
Vermoeidheid
Gevoel van uitputting
'Burn-out'
Angst, argwaan
Agressie
Laag zelfvertrouwen
Psychische belasting
Deze hypothyreoïdie klachten hoeven niet allemaal, en niet tegelijk voor te komen.
Ook is de lijst zeker niet volledig.
De meest voorkomende klachten en symptomen van een te snel werkende schildklier (hyperthyreoïdie) zijn:
Lichamelijk
Gewichtsverlies (hoeft niet altijd)
Verhoogde eetlust
Niet kunnen aankomen
Het erg warm hebben
Transpireren
Verhoogde hartslag
Onregelmatige hartslag
Hartritmestoornissen
Hartkramp in rust
Diarree (niet constant)
Zachte kleverige ontlasting
Bevende handen (tremor)
Inwendig 'trillerig' gevoel
Slapte
Klamme huid
Onrustig bewegen
Struma in de hals
Onrustig slapen
Niet in slaap kunnen vallen
Spierzwakte in armen en benen
Kortademig na inspanning
Menstruatie wordt minder
Miskramen, onvruchtbaarheid
Haaruitval
Afbrokkelende nagels
Neiging tot hard werken
Erg moe tot uitgeput zijn
Gevoelig voor geluid
‘Bollende’ ogen
Starende 'schrikachtige' ogen (ook als er geen echte oogziekte is, komt door de spierspanning)
Rode geïrriteerde ogen 'allergie' (beginnende oogziekte)
'Zandkorrels' in ogen (beginnende oogziekte)
Psychosociale klachten
Gejaagd gevoel
Geïrriteerdheid
Ongeduld
Emotionele labiliteit
Nerveus/Nervositeit
Snel denken en praten
Vermoeidheid
Gevoel van uitputting
Niet kunnen stoppen met werken
'Burn-out'
Angst, argwaan
Agressie
Laag zelfvertrouwen
Psychische belasting
Deze hyperthyreoïdie klachten hoeven niet allemaal en ook niet tegelijk voor te komen.
VEEL VOORKOMENDE OORZAKEN VAN SCHILDKLIERKLACHTEN
Naast ziektes van de hypofyse, hypothalamus of schildklier zelf volgen hieronder een aantal belangrijke oorzaken voor schildklierklachten.
Stress
Stress is zeker een van de hoofdoorzaken van schildklierklachten. Naar schatting 50% van alle schildklierproblemen is het gevolg van bijnieruitputting door chronische stress. Zolang het stress-systeem constant geactiveerd wordt door cortisol is een gezonde schildklierwerking praktisch uitgesloten. Als er sprake is van uitgeputte bijnieren (omdat klachten of stress te lang hebben geduurd) zullen deze eerst weer energie moeten genereren voordat je een betere schildklierwerking mag verwachten.
Roken
Het cadmium in rookwaren blokkeert de thyroxinereceptor in de schildklier. Omdat roken de stofwisseling bovenmatig activeert, wordt de hypothyreoïdie, die meestal door het roken veroorzaakt wordt, niet opgemerkt. Dit komt pas tot uiting als men stopt met roken, met veel onbegrepen schildklierklachten tot gevolg.
Hoog-glycemische koolhydraten
Voeding met een hoge glycemische lading werkt insulineresistentie in de hand. Ook dit is een belangrijke oorzaak van schildklierproblemen.
Toxische stoffen en zware metalen
Onze schildklier lijkt uitermate gevoelig voor toxische stoffen en zware metalen.
Denk bijvoorbeeld aan belasting met BPA (in voedsel uit blik), pcb’s, dioxine, kwik (bijvoorbeeld uit amalgaamvullingen, fructose, vette vis als tonijn en makreel), fluor (vaak in tandpasta, soms in drinkwater), chloor, broom en milieuvervuilende stoffen en pesticides. Deze kunnen de opname van mineralen en sporenelementen blokkeren en daarmee schildklierklachten opwekken of in stand houden. Zo wordt er door onze lever bijvoorbeeld veel jodium verbruikt om toxische stoffen te ontgiften. Dit is dan niet meer beschikbaar voor de schildklier.
Jodiumtekort door zware metalen
Zware metalen als chloor, broom en fluor hebben nog een extra nadeel. Ze zorgen ervoor dat jodium niet in onze cellen kan worden opgenomen, omdat zij de receptorplek van jodium bezetten, waardoor jodium niet eens kán functioneren.
Oestrogeendominantie
Door een overmaat aan toxische stoffen en zware metalen die veel mineralen verbruiken en de lever overbelasten, is onze lever niet meer in staat om xeno-oestrogenen en xenobiotica af te breken. Het gevolg is oestrogeendominantie die (bij circa 1 op de 4 vrouwen en mannen) tot schildklierproblemen kan leiden. Het kan overigens ook zo zijn dat de overmaat aan toxische stoffen heel erg meevalt, maar de persoon in kwestie een te zwakke ontgiftingscapaciteit heeft.
Een heel typisch symptoom van een overbelasting aan bijvoorbeeld broom is een overmaat aan kersrode, kleine ‘speldenknopjes’, vooral op de romp. Bromium wordt onder meer gebruikt in bepaalde slijmoplossende hoestdrankjes, parfums etc. en tot 2006 als brandvertrager in computers, matrassen en tapijten, maar ook als desinfectiemiddel in zwembaden. De oceanen bevatten inmiddels erg veel bromium: ook al is het grootschalige gebruik verboden, het is een zeer moeilijk afbreekbare stof waar we nog jaren de residuen via het milieu van op ons bordje zullen krijgen. Voldoende jodium is belangrijk om de bromium weer uit je lichaam af te voeren.
​
Medicijnen
Ook medicijnen kunnen de schildklier negatief beïnvloeden. Denk aan cholesterolremmers, corticosteroïden, lithium, antibiotica, maagzuurremmers, plaspillen, interferon alfa en amiodaron. Maar ook de anticonceptiepil en regelmatig gebruik van pijnstillers. Vooral onze lever, die grotendeels verantwoordelijk is voor de aanmaak van het actieve schildklierhormoon T3, wordt in zijn functie belemmerd door anticonceptie en paracetamol. Gebruik je éen of meerdere van deze medicijnen, neem dan in elk geval maatregelen om je schildklier te ondersteunen, eventueel met supplementen. Ook na een operatie of narcose kan de schildklier tijdelijk even uit balans zijn. Normaliter herstelt dit vanzelf weer met gezonde voeding en een gezonde leefstijl.
VOEDINGSRICHTLIJNEN VOOR EEN GEZONDE SCHILDKLIERFUNCTIE
Goede voeding voor de schildklier:
Kort door de bocht zal je voor een optimaal werkende schildklier natuurlijk voedsel eten. Dat betekent vis, schaal- & schelpdieren, vlees, groenten, fruit, pitten, zaden, granen en zeewier. Dus vooral veel planten en dieren, en bij voorkeur vers! Denk maar eens aan vette vis, bananen, wortels, spinazie, abrikozen, asperges, zonnebloempitten, avocado, pijnboompitten, peulvruchten, granen, mager vlees en olijfolie.
Slechte voeding voor de schildklier
Bepaald voedsel is juist slecht voor je schildklier. Zo kunnen alcohol, cafeïne, nicotine en chemisch-synthetische voedingsadditieven (toevoegingen / E-nummers) je schildklierwerking en schildklierhormonen negatief beïnvloeden. Er zijn echter ook “gezonde” voedingsmiddelen die tot op zekere hoogte de schildklierfunctie kunnen remmen. Met name soja, maar ook cassave, pinda’s, walnoten, lijnzaad, spruitjes, bloemkool, koolrabi, radijzen, koolraap en gierst.
Voedingsadvies:
Mocht je een persoonlijk voedingsadvies willen ontvangen, neem dan gerust contact met ons op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek.Het voedingsadvies kan zelfs (gedeeltelijk) vergoed worden door je zorgverzekering.
Check hier of je in aanmerking komt.